معرفی گروه‌های پزشکی و داروسازی
تحصیل در رشته‌های پزشکی و داروسازی در آلمان یکی از پرطرفدارترین مسیرهای تحصیلی برای دانشجویان بین‌المللی است. دانشگاه‌های آلمان با سیستم آموزشی قدرتمند، امکانات مدرن و اعتبار جهانی مدارکشان، هر ساله هزاران دانشجو از سراسر جهان را جذب می‌کنند. در این مقاله به بررسی جامع تمام شاخه‌های پزشکی و داروسازی، شرایط تحصیل، هزینه‌ها، مدارک لازم، آزمون‌ها و مسیر کاری در آلمان می‌پردازیم تا دیدی کاملاً روشن و کاربردی برای اپلای داشته باشید.
چرا تحصیل رشته‌های پزشکی در آلمان؟
سیستم آموزش پزشکی آلمان بر پایه‌ی کیفیت، کار عملی و تحقیق علمی است. دانشگاه‌های این کشور ارتباط مستقیم با بیمارستان‌های آموزشی دارند و از همان سال‌های ابتدایی، دانشجویان در محیط‌های واقعی پزشکی آموزش می‌بینند. از طرفی هزینه‌ی تحصیل در آلمان در مقایسه با کشورهایی مثل آمریکا، کانادا یا بریتانیا بسیار پایین‌تر است. اکثر دانشگاه‌های دولتی آلمان شهریه دریافت نمی‌کنند و تنها مبلغی بین ۲۰۰ تا ۳۵۰ یورو در هر ترم به عنوان هزینه خدمات دانشجویی پرداخت می‌شود. علاوه بر این، دانشجویان خارجی اجازه دارند در کنار تحصیل تا ۲۰ ساعت در هفته کار کنند که کمک‌هزینه‌ی خوبی برای زندگی دانشجویی است.
ساختار کلی گروه‌های پزشکی در آلمان
گروه‌های پزشکی و داروسازی در آلمان شامل رشته‌های پزشکی عمومی، دندان‌پزشکی، داروسازی، پرستاری، فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی، علوم زیستی پزشکی، بهداشت عمومی و مدیریت سلامت است. هرکدام از این رشته‌ها ساختار، طول دوره و شرایط پذیرش متفاوتی دارند اما در همه آن‌ها کیفیت آموزشی بسیار بالاست و مدرک نهایی توسط دولت فدرال آلمان تأیید می‌شود.
پزشکی (Humanmedizin)
تحصیل در رشته پزشکی در آلمان شش سال و سه ماه طول می‌کشد. این دوره شامل سه مرحله اصلی است: دوره پیش‌بالینی (Vorklinik) که حدود دو سال طول می‌کشد و تمرکز آن بر دروس پایه مانند آناتومی، فیزیولوژی، بیوشیمی و زیست‌پزشکی است. مرحله دوم، دوره بالینی (Klinik) است که حدود سه سال به طول می‌انجامد و دانشجویان در آن آموزش‌های عملی و نظری تخصصی در زمینه بیماری‌ها، داروشناسی، جراحی، داخلی، زنان و سایر شاخه‌ها می‌بینند. مرحله آخر، سال کارورزی (Praktisches Jahr – PJ) است که دانشجو به صورت تمام‌وقت در بیمارستان کار می‌کند و تحت نظارت پزشکان مجرب، در محیط واقعی به درمان بیماران می‌پردازد.
در پایان این دوره، دانشجو باید در آزمون دولتی معروف به Staatsexamen شرکت کند. قبولی در این آزمون برای دریافت مجوز رسمی طبابت (Approbation) الزامی است. Approbation مجوزی است که توسط دولت آلمان صادر می‌شود و به فارغ‌التحصیل اجازه می‌دهد به عنوان پزشک در آلمان فعالیت کند. بدون این مجوز، حتی فارغ‌التحصیلان آلمانی نیز نمی‌توانند طبابت کنند.
تخصص پزشکی (Facharztausbildung)
بعد از دریافت مجوز Approbation، پزشکان می‌توانند دوره تخصص خود را آغاز کنند. دوره تخصصی در آلمان به طور میانگین بین پنج تا شش سال طول می‌کشد و بستگی به شاخه تخصصی دارد. به عنوان مثال، تخصص داخلی یا جراحی حدود شش سال، اما تخصص‌هایی مثل پزشکی خانواده یا پوست معمولاً پنج ساله هستند. پزشکان در طول دوره تخصص حقوق دریافت می‌کنند و به عنوان دستیار پزشک (Assistenzarzt) در بیمارستان مشغول به کار می‌شوند. پس از پایان دوره و قبولی در آزمون نهایی، عنوان Facharzt (پزشک متخصص) به آن‌ها داده می‌شود.
دندان‌پزشکی (Zahnmedizin)
رشته دندان‌پزشکی در آلمان از نظر ساختار مشابه پزشکی است و معمولاً شش سال طول می‌کشد. بخش عمده‌ای از آموزش دندان‌پزشکی بر تمرین‌های عملی در کلینیک‌های دانشگاهی متمرکز است. دانشجویان یاد می‌گیرند که چگونه بیماری‌های دهان و دندان را تشخیص دهند، درمان کنند و مهارت‌های جراحی دهان و ایمپلنت را بیاموزند. دندان‌پزشکان نیز پس از اتمام دوره باید در آزمون Staatsexamen شرکت کنند تا بتوانند مجوز Approbation خود را دریافت کنند.
درآمد دندان‌پزشکان در آلمان از بالاترین درآمدها در میان رشته‌های علوم پزشکی است و امکان تأسیس مطب شخصی نیز وجود دارد. البته شروع به کار مستقل نیازمند تجربه کاری و سرمایه اولیه برای تجهیز مطب است.
داروسازی (Pharmazie)
رشته داروسازی در آلمان چهار سال آموزش دانشگاهی و یک سال کار عملی دارد. دانشجویان ابتدا دوره‌های تئوری شامل شیمی دارویی، فارماکولوژی، بیوشیمی و تجزیه داروها را می‌گذرانند و سپس در سال آخر به کار در داروخانه‌ها و صنایع داروسازی مشغول می‌شوند. پس از گذراندن سه بخش آزمون دولتی (Erstes, Zweites und Drittes Staatsexamen) و پایان دوره کارورزی، مجوز کار به عنوان داروساز صادر می‌شود.
داروسازان در آلمان می‌توانند در داروخانه‌های عمومی، بیمارستان‌ها، شرکت‌های داروسازی، بخش تحقیق و توسعه یا حتی در نهادهای نظارتی مانند مؤسسات کنترل دارو فعالیت کنند. با توجه به توسعه گسترده صنایع داروسازی در آلمان، فرصت شغلی برای داروسازان بسیار زیاد است.
پرستاری و رشته‌های پیراپزشکی
رشته پرستاری در آلمان در دو قالب اصلی ارائه می‌شود:
۱. دوره‌های دانشگاهی (Bachelor of Nursing): که حدود سه تا چهار سال طول می‌کشد و شامل آموزش نظری و عملی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی است.
۲. دوره‌های حرفه‌ای (Ausbildung in Pflege): که ترکیبی از کار عملی و آموزش نظری است و معمولاً سه سال به طول می‌انجامد. دانشجویان در طول این دوره حقوق دریافت می‌کنند (حدود ۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ یورو در ماه) و پس از پایان آموزش، به عنوان پرستار رسمی شناخته می‌شوند.
پرستاران در آلمان در بیمارستان‌ها، خانه‌های سالمندان و مراکز توانبخشی فعالیت می‌کنند. با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در آلمان، تقاضا برای پرستاران ماهر به شدت بالاست و بازار کار بسیار پایداری دارند.
فیزیوتراپی و توانبخشی
فیزیوتراپیست‌ها در آلمان آموزش‌های علمی و عملی گسترده‌ای می‌بینند تا بتوانند در زمینه بازتوانی بیماران پس از جراحی، آسیب‌دیدگی یا بیماری‌های مزمن فعالیت کنند. دوره فیزیوتراپی معمولاً سه سال طول می‌کشد و در پایان دانشجویان می‌توانند در کلینیک‌های تخصصی یا مراکز ورزشی مشغول به کار شوند. در سال‌های اخیر برخی از دانشگاه‌ها برنامه‌های کارشناسی فیزیوتراپی را نیز ارائه داده‌اند که مدرک دانشگاهی به همراه مجوز حرفه‌ای می‌دهد.
علوم زیستی پزشکی (Biomedical Sciences)
این رشته بیشتر مناسب دانشجویانی است که علاقه‌مند به تحقیق و پژوهش در زمینه‌های پزشکی، ژنتیک و داروسازی هستند. آموزش در این رشته ترکیبی از زیست‌مولکولی، بیوشیمی، ژنتیک، میکروبیولوژی و فناوری‌های نوین پزشکی است. بسیاری از دانشگاه‌های آلمان این رشته را به زبان انگلیسی ارائه می‌دهند که باعث جذب گسترده دانشجویان بین‌المللی شده است. فارغ‌التحصیلان می‌توانند در مراکز تحقیقاتی، شرکت‌های بیوتکنولوژی و صنایع داروسازی مشغول به کار شوند یا برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر اقدام کنند.
بهداشت عمومی و مدیریت سلامت
رشته‌های بهداشت عمومی (Public Health) و مدیریت خدمات بهداشتی (Health Management) از رشته‌های رو به رشد در آلمان هستند. هدف این رشته‌ها تربیت کارشناسانی است که بتوانند در سطح کلان سیستم‌های بهداشتی را مدیریت کنند و برنامه‌های پیشگیرانه برای سلامت جامعه طراحی نمایند. این رشته‌ها معمولاً در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا ارائه می‌شوند و برای دانشجویانی که قصد فعالیت در سازمان‌های بین‌المللی مانند WHO، وزارت بهداشت یا نهادهای تحقیقاتی دارند، بسیار مناسب هستند.
Approbation و Anerkennung
یکی از موضوعات مهم برای دانشجویان بین‌المللی، مجوز کار بعد از تحصیل در آلمان است. در رشته‌های پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی، دریافت Approbation ضروری است. این مجوز توسط وزارت بهداشت هر ایالت صادر می‌شود و برای پزشکان و داروسازان خارجی که مدرکشان خارج از اتحادیه اروپا است، فرآیند ارزیابی مدارک و گاهی شرکت در آزمون معادل‌سازی (Kenntnisprüfung) لازم است.
برای رشته‌هایی مانند پرستاری و فیزیوتراپی، فرآیند مشابهی به نام Anerkennung وجود دارد. این فرآیند معادل‌سازی مدرک تحصیلی است و در صورتی که مدرک متقاضی معادل استاندارد آلمانی تشخیص داده نشود، ممکن است نیاز به گذراندن دوره تکمیلی یا آزمون باشد.
آزمون‌های ورودی و مدارک زبان
بیشتر رشته‌های پزشکی و داروسازی در آلمان به زبان آلمانی تدریس می‌شوند، بنابراین ارائه مدرک زبان آلمانی در سطح C1 الزامی است. مدارک قابل قبول شامل TestDaF، DSH یا Goethe-Zertifikat هستند. علاوه بر این، برای ورود به رشته پزشکی آزمونی به نام TMS (Test für Medizinische Studiengänge) برگزار می‌شود که مهارت‌های علمی، تحلیلی و حافظه داوطلب را می‌سنجد. هرچه نمره TMS بالاتر باشد، شانس پذیرش در دانشگاه‌های برتر بیشتر است.
تفاوت دانشگاه‌های آلمان
دانشگاه‌های آلمان در دو دسته اصلی قرار می‌گیرند:
- دانشگاه‌های دولتی (Öffentliche Universitäten): تحصیل در این دانشگاه‌ها تقریباً رایگان است و از اعتبار بالایی برخوردارند. بیشتر دوره‌های پزشکی و داروسازی در این دانشگاه‌ها برگزار می‌شود.
- دانشگاه‌های خصوصی (Private Hochschulen): شهریه در این دانشگاه‌ها معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ هزار یورو در سال است، اما امکانات آموزشی مدرن‌تر و برنامه‌های بین‌المللی بیشتری دارند.
- دانشگاه‌های علوم کاربردی (Fachhochschulen): این دانشگاه‌ها بیشتر بر آموزش عملی تمرکز دارند و برای رشته‌هایی مانند پرستاری، مدیریت سلامت یا فیزیوتراپی مناسب‌اند.
دانشگاه‌های معتبر پزشکی و داروسازی در آلمان
برخی از معتبرترین دانشگاه‌های پزشکی آلمان عبارت‌اند از:
- دانشگاه هایدلبرگ (Heidelberg University) – قدیمی‌ترین و معتبرترین دانشکده پزشکی آلمان
- دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ (LMU Munich) – از برترین دانشگاه‌های اروپا در حوزه علوم پزشکی
- دانشگاه فرایبورگ (University of Freiburg)
- دانشگاه توبینگن (University of Tübingen)
- دانشگاه Charité – برلین (Charité – Universitätsmedizin Berlin) که از بزرگ‌ترین بیمارستان‌های آموزشی اروپا محسوب می‌شود.
در حوزه داروسازی نیز دانشگاه‌های بُن، ماربورگ، گرایفسوالد و فرانکفورت از بهترین مراکز آموزش و تحقیق در این زمینه هستند.
هزینه‌های زندگی دانشجویی
هزینه زندگی در آلمان بستگی به شهر محل تحصیل دارد. در شهرهایی مانند لایپزیگ، درسدن یا کیل، دانشجویان می‌توانند با حدود ۸۵۰ یورو در ماه زندگی کنند، اما در شهرهای بزرگ‌تر مثل مونیخ یا هامبورگ این رقم ممکن است به ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ یورو برسد. این هزینه شامل اجاره مسکن، بیمه سلامت، حمل‌ونقل عمومی و غذاست. اکثر دانشجویان خارجی از کارت‌های تخفیف دانشجویی برای کاهش هزینه‌ها استفاده می‌کنند.
بورسیه‌ها و کمک‌هزینه‌ها
سازمان DAAD (Deutscher Akademischer Austauschdienst) اصلی‌ترین منبع بورسیه برای دانشجویان بین‌المللی است. این سازمان بورسیه‌های متنوعی برای رشته‌های پزشکی، داروسازی و علوم سلامت ارائه می‌دهد. علاوه بر آن، بنیادهایی مانند Konrad Adenauer، Heinrich Böll و Deutschlandstipendium نیز برنامه‌های حمایتی خاصی دارند که بر اساس شایستگی علمی یا وضعیت مالی به دانشجویان اعطا می‌شود.
مسیر کاری پس از فارغ‌التحصیلی
پس از اتمام تحصیل، دانشجویان خارجی می‌توانند اقامت خود را تا ۱۸ ماه برای جستجوی کار تمدید کنند. با دریافت پیشنهاد شغلی، امکان تبدیل اقامت تحصیلی به اقامت کاری وجود دارد. در رشته‌های پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی به دلیل کمبود نیرو، یافتن شغل مناسب معمولاً دشوار نیست. پزشکان می‌توانند در بیمارستان‌ها، کلینیک‌های خصوصی یا در مسیر تخصص مشغول شوند. داروسازان نیز در داروخانه‌ها یا شرکت‌های داروسازی جایگاه‌های متنوعی دارند.
برای راهنمایی بیشتر و دریافت مشاوره اختصاصی در زمینه اپلای به رشته‌های پزشکی و داروسازی در آلمان، می‌توانید به سایت germanyapply.com ما مراجعه کرده و با تیم ما در تماس باشید.
